Jednak przyglądając się budowie narządu żucia, który jest jednocześnie narządem mowy i aparatem wokalnym musimy wziąć pod uwagę i tę niewinną szczelinę, której obecność wpływa nie tylko na jakość dźwięków, ale powodować może inne problemy.
Diastema – co to takiego i dlaczego się pojawia?
Diastema to nieprawidłowe położenie zębów, określenie rozsunięcia, występowania przestrzeni między siekaczami przyśrodkowymi (górnymi przednimi zębami). Częściej występuje ona w górnym łuku zębowym, rzadziej w dolnym. Występuje nie tylko u dzieci, spotyka się ją również u osób dorosłych.

Jej przyczyną mogą być:
- wymiana uzębienia z mlecznego na stałe, wówczas diastema jest pożądana, bo zapewnia zębom stałym odpowiednią przestrzeń w łuku zębowym
- nieprawidłowa budowa wędzidełka wargi, o czym przeczytasz w TYM ARTYKULE -gdy wędzidełko wargowe przerasta i nieprawidłowo przyczepia się do dziąseł może doprowadzić do powstania tzw. diastemy prawdziwej. Jego włókna mogą wnikać do brodawki międzyzębowej, powodując szczelinę między korzeniami zębów siecznych przyśrodkowych (głównie górnych), co utrudnia ich złączenie; rzadziej dotyczy to wędzidełka wargi dolnej
- nieprawidłowa liczba, wielkość zębów – brak siekaczy bocznych (zbyt mało zębów), ząb nadliczbowy, który rozsuwa siekacze, zbyt małe zęby
- geny – bywa dziedziczna, przekazywana jest z pokolenia na pokolenie
- zbyt duże szczęki w stosunku do wielkości zębów (duże przestrzenie między zębami)
- wady rozwojowe prowadzące do nieprawidłowego rozmieszczenia zębów
- u dorosłych diastemy wiążą się z brakami zębów z powodu próchnicy, z utratą zębów wskutek wypadków, urazów oraz z zaburzeniami zwarcia, z wadami zgryzu czy występowaniem parafunkcji
Diastemy ze względu na przyczynę:

Diastemy ze względu na ustawienie zębów siecznych przyśrodkowych, czyli pozycję jedynek

Jak diastema wpływa na mowę, śpiew i narząd żucia?
Diastema między przednimi zębami to problem estetyczny, którzy niektórzy próbują ukryć przed światem zasłaniając górne zęby wargą i wprowadzając nierównowagę mięśniową w aparacie żucia i mowy (w przypadku skróconego wędzidełka górnej wargi, jej ruchomość jest już ograniczona). Takie działanie odbija się również na artykulacji, dźwięk jest spłaszczony, zduszony, mniej nośny, kierowany bardziej do siebie niż słuchaczy. Wymowa jest niewyraźna, głos traci autentyczność, wydobywa się w stanie napięcia, wysiłku.
Inny wygląd zębów, uśmiechu może też rodzić problemy natury psychologicznej – obniżać pewność siebie, wpływać na poczucie własnej wartości.
Istnienie przestrzeni między jedynkami wpływa na występowanie wady wymowy lub nieprawidłowości w wymowie głosek dentalizowanych (s, z, c, dz, sz, ż, cz, dź, ś, ź, c, dź) – możemy usłyszeć więcej świszczących dźwięków, które dodatkowo są bardziej słyszalne (i drażniące dla słuchaczy), gdy korzystamy z aparatury nagłaśniającej. Głoski t, d, n również mogą być wymawiane z językiem wciskającym się w szparę między siekaczami.
Duża diastema może prowokować język do wsuwania się między szczelinę nie tylko podczas artykulacji, co sprzyja nieprawidłowej pozycji spoczynkowej języka (sprawdź co to takiego) oraz powodować wspomniane zaburzenia wymowy (nieprawidłowa pozycja języka podczas kształtowania głosek przez narządy mowy).
Ponadto może prowadzić do pogłębiania się zaburzeń zgryzu, występowania chorób dziąseł, stanów zapalnych, zranień brodawki międzyzębowej, utrudniać utrzymanie higieny jamy ustnej (trudności podczas mycia zębów, zranienia).
Są osoby, które mimo posiadania diastemy dobrze radzą sobie z artykulacją i nie doświadczają większych trudności. Warto jednak skonsultować się z lekarzem ortodontą i logopedą, zwłaszcza, gdy diastema jest duża (powyżej 2 mm), gdy pojawiają się trudności z myciem zębów lub występują stany zapalne, choroby dziąseł, a także, gdy obecność szczeliny zaburza brzmienie dźwięków.
Leczenie diastemy
Leczenie diastemy jest możliwe także u dorosłych. Zajmują się nim stomatolodzy i ortodonci. Postępowanie obejmuje, w zależności od przyczyny występowania diastemy i indywidualnych cech uzębienia pacjenta: podcięcie wędzidełka wargi górnej, zastosowanie aparatów ortodontycznych, leczenie chorób dziąseł, zastosowanie licówek, implantów, protez, kompozytu żywicznego.
Karłowska I., Zarys współczesnej ortodoncji
Kleinrok M., Zaburzenia czynnościowe układu ruchowego narządu żucia