Gdyby tak było nie miałabym możliwości pracy z ludźmi, którzy mają świetne warunki anatomiczne, a mówią lub śpiewają cichym, pozbawionym mocy głosem. I gdyby tylko od natężenia dźwięku zależała siła głosu, świat byłby pełen ludzi, którzy krzyczą, by przekonać nas do swoich racji.
Siła głosu, czyli co?
Siła głosu to pod względem fizycznym/akustycznym jego natężenie, czyli moc fali dźwiękowej przypadająca na jednostkę powierzchni. Jest ono mierzone w decybelach, odbieramy ją jako głośność.
Ale to również jego wytrzymałość, wydolność podczas intensywnej pracy głosem, jego zdolność do radzenia sobie z rozmaitymi zadaniami głosowymi.
To również ten niewidoczny, ale słyszalny, odczuwalny element w głosie, który sprawia, że wyróżnia się wśród innych dźwięków, dotyka wnętrza, emocji słuchaczy i zostawia w nich ślad, wpływa na ich myśli, odczucia.
Skąd się bierze siła głosu?
Duży udział w tym, jaka będzie siła fali głosowej ma powietrze wydychane z płuc – jego ciśnienie pod zwartymi fałdami głosowymi. Im bardziej powietrze napiera na zbliżone do siebie fałdy głosowe, im wyższe jego ciśnienie, tym większa siła dźwięku, tym głośniejszy jest dla słuchaczy.
Nie bez znaczenia są też budowa krtani (oraz całego ciała), rozmiary fałdów głosowych i wysokość głosu oraz budowa traktu głosowego (odcinka od krtani do ust), która będzie decydowała o jakości głosu.
Równie ważna jest też umiejętność wykorzystania rezonatorów w trakcie głosowym, bo oznacza to możliwość wzmocnienia głosu, za którą idzie większa siła, lepsza słyszalność. Taki głos lepiej się niesie w przestrzeni, jest bardziej donośny.
Ponieważ mówiąc o sile głosu mamy na myśli jego wytrzymałość, tolerancję wysiłku, to podstawą siły głosu (poza jego dobrą kondycją zdrowotną) jest odpowiednia technika mówienia/śpiewania, która wzmacnia głos (określone częstotliwości) i umożliwia mu swobodny przepływ, naturalną, niezakłóconą emisję dźwięków. Gdy brakuje techniki, gdy popełniamy błędy związane z oddychaniem, tworzeniem dźwięku w krtani, wzmacnianiem go w trakcie głosowym czy nasza artykulacja kuleje – siła głosu słabnie, głos także szybciej się męczy.
Ważnymi czynnikami są zatem budowa ciała, budowa i sprawność aparatu głosowego, pojemność płuc, wydolność organizmu, kondycja zdrowotna i fizyczna, umiejętności techniczne, wykorzystanie ciała i rezonansu do wzmacniania dźwięku.
Czy silny głos to głośny głos?
I tak, i nie. Silny głos to taki, który jest nie tylko słyszalny, ale również słuchany. Który przykuwa uwagę słuchaczy, sprawia, że chcą słuchać. To głos, który zachęca, który dotyka emocji, wzbudza je u odbiorców, delikatnie pobudza ich umysły, który sprawia, że mamy ciarki albo odczuwamy wibracje mówiącego czy śpiewającej osoby.
Dlatego o sile głosu decydują nie tylko cechy fizyczne i zjawiska akustyczne. Ale także inne, mniej widoczne czynniki.
Inne, nieoczywiste źródła siły Twojego głosu
Głos jest nie tylko fizycznym produktem procesów zachodzących w ciele. Nosi w sobie cechy, które opisują nas, mówią o naszych emocjach, doświadczeniach, schematach myślowych. Dlatego siła głosu to nie tylko efekt budowy narządu głosowego, całego ciała czy wyuczonej technicznych. Wpływają na nią również:
- osobowość, temperament, cechy charakteru – to elementy współtworzące brzmienie głosu, słyszalne w barwie głosu, jego wysokości, natężeniu, tempie mówienia, modulacji głosu; nasze głosy różnią się nie tylko ze względu na płeć, budowę, ale również dlatego, że każdy z nas jest jednostką z różnym zestawem cech psychicznych
- to za kogo się uważamy, co o sobie myliśmy, jakie mamy przekonania dotyczące własnego głosu, jego możliwości, siły – zupełnie inaczej brzmi głos osoby pewnej siebie, która wierzy w siebie, zna i lubi swój głos niż głos kogoś, kto wątpi w siebie, nie akceptuje siebie, kto nie lubi swojego głosu
- autentyczność, bycie sobą – głos, który jest zgodny z tym, kim jesteśmy, który wyraża prawdę, który może przepływać wolno, bo nic go nie krępuje – to głos silny, o ogromnej mocy, choć niekoniecznie musi być głośny. Prawda nie musi krzyczeć, a bycie autentycznym to siła, która jest nawet w cichym dźwięku; wewnętrzny fałsz po prostu słychać w głosie. Prawda w głosie pobudza energię, wibrację nie tylko w głosie mówiącego, ale również u odbiorców.
- wrażliwość – choć wydaje się przeciwieństwem siły, jest dla części osób pracujących głosem źródłem siły, ale wtedy, gdy ją zaakceptujemy i wykorzystamy jej pozytywne aspekty – dzięki niej możemy rozumieć więcej, tworzyć, czuć głębiej, inspirować innych, wzbudzać w nich emocje, motywować, skłaniać do refleksji
- uznanie swojego prawa do mówienia/śpiewania – gdy jesteśmy, z różnych powodów, przekonani, że nie zasługujemy na wysłuchanie, gdy myślimy, że to inni, a nie my mogą występować, mają prawo głosu, potrafią przemawiać, śpiewać, zachwycać głosem – nigdy nie wybrzmi w naszym głosie siła i pewność; każdy z nas zasługuje na to, by jego głos był ważny, najpierw musi stać się taki dla nas samych
- docenienie swojego głosu – skupianie się na tym, co jest dobrego, wspaniałego, wyjątkowego w naszym głosie, docenienie jego możliwości zamiast porównywania go z innymi – to źródło potężnej energii w głosie, która płynie z dźwiękiem
- chęć mówienia, śpiewania – jeśli Ci się nie chce, jeśli zmuszasz się do tego, by mówić, śpiewać, występować – nie będzie w Twoim głosie siły i energii
- intencja, zamiar, cel jaki mamy, gdy zabieramy głos, występujemy, śpiewamy, prezentujemy – wpływają na energię dźwięków, pracę całego aparatu głosowego, ruchy ciała wspierające głos; Twoje dlaczego (występujesz, śpiewasz), określenie, tego, co chcesz wywołać u słuchaczy, jakie emocje w nich wzbudzić wpływa na pracę aparatu głosowego
- pasja – jeśli to, co robisz, o czym mówisz jest dla Ciebie motorem napędowym, wprawia Cię w stan przepływu (flow), wywołuje dobrą energię – słuchacz usłyszy to w Twoim głosie, który będzie żywy, pełen entuzjazmu, bardziej melodyjny, głośniejszy
- emocje – głos, który żyje, który porusza się na skali dźwięków wyrażając różne stany emocjonalne, który uwalnia emocje, to głos, który ma siłę, choć nie musi być głośny
- połączenie głosu z ciałem, kierowanie się nie tylko rozumem – jeśli żyjemy w łączności z naszym ciałem, mamy świadomość tego, co się z nim dzieje, jak wspiera głos, jaki jest jego udział w komunikacji, a nie ograniczamy wydobywania dźwięków jedynie do obszaru krtani, to dźwięk zyskuje ogromne wsparcie i nośność; silny głos łączy się z całym ciałem, płynie nie tylko z fizycznego wnętrza, wydobywa się z całego człowieka, nie tylko z głowy, ale też z serca, z trzewi, z duszy
- postawa ciała – otwarta, swobodna, pozbawiona zbędnych napięć wspiera głos i przepływ dźwięków, ich naturalne wzmacnianie i kształtowanie w trakcie głosowym, jest też związana z naszymi przekonaniami o sobie, wiarą we własne możliwości, akceptacją siebie i swojego głosu, pozwala nam poczuć siłę albo sprawia, że czujemy się mali, nieważni, niewarci wysłuchania
- witalność w ciele, dobra kondycja, aktywność fizyczna, odpowiednio głęboki (angażujące dolne części tułowia) oddech – dają w efekcie większą siłę, możliwości ciała i głos lepszej jakości -wystarczy porównać brzmienie swojego głosu w te dni, gdy jesteśmy w świetnej formie i wtedy, gdy jesteśmy zmęczeni, chorzy, przepracowani albo nie dbamy o odpowiednią porcję ruchu
- znajomość swojego głosu – im lepiej znamy swój głos, jego możliwości, im bardziej go odczuwamy i lepiej słyszymy, tym większy nasz wpływ na kształtowanie jego brzmienia oraz świadome wykorzystania głosowego instrumentu; wiemy, czego mu potrzeba, jak go wzmacniać, jakie elementy wyeliminować
- nawyki głosowe wyniesione z domu, ze środowiska, w którym się wychowywaliśmy, np. manieryczny sposób mówienia może ograniczać prawdziwą siłę głosu, wychowywanie się w domu, w którym nie wolno było mówić głośno może ograniczać natężenie głosu, przebywanie wśród osób ekspresyjnych, gadatliwych, mówiących głośno może wykształcić nawyk głośnego, krzykliwego mówienia
- istnienie blokad i napięć w aparacie głosowym i w ciele – będzie ograniczać możliwości głosu, nie tylko jego głośność, ale też sposób autoekspresji, zatrzymywać dźwięk w ciele, powodować siłowe wydobywanie dźwięków, które pozbawia głos mocy
- właściwe ukierunkowanie fali dźwiękowej – to ma znaczenie, czy mówimy/śpiewamy dla innych, do innych, czy cały dźwięk zachowujemy dla siebie; jeśli w komunikacji jesteśmy nastawieni na drugą osobę i do niej się zwracamy, głos płynie w jej kierunku zwartym strumieniem; gdy mówimy bardziej do siebie, bo się boimy, wstydzimy, czujemy niepewnie – fala dźwiękowa pozostaje w obrębie naszego ciała i niedużej odległości od niego, jest powstrzymywana przez nasze myśli, emocje i dociera do słuchacza jako słaby dźwięk, pozbawiony energii i wewnętrznej mocy
- wysokość głosu – choć z siłą kojarzą się głosy niskie, ciemne, to kiedy nie są one autentyczne, kiedy są wytworem, a nie przedłużeniem człowieka, nie ma w nich prawdy, nie będzie w nich siły innej poza fizyczną; głosy wyższe (pozbawione piskliwych tonów), wypływające z wnętrza mają coś więcej, coś, co przekonuje człowieka na poziome odczuć i mogą mieć siłę, której nie ma sztucznie obniżony, fałszywie brzmiący głos
- umiejętność radzenia sobie z tremą, lękiem przed występowaniem – jeśli potrafimy działać mimo odczuwania lęku, jeśli oswajamy lęk, przyjmujemy tremę jako naturalny element, brzmimy lepiej niż wtedy, gdy nasze ciało, umysł i głos znajdują się pod wpływem stresu oraz napięć blokujących krtań, oddech i swobodną artykulację
- umiejętność przyjęcia krytyki i oceny – kiedy zabieramy głos, występujemy, śpiewamy, wystawiamy się na ocenę i krytykę; jeśli uznajemy, że inni mają prawo do oceny, ale nie bierzemy pod uwagę opinii osób, które nie są dla nas ważne, których zdanie się nie liczy lub które poprzez krytykę innych poprawiają swoje samopoczucie, brzmimy lepiej, pewniej i odważniej
- prawidłowa wymowa, sprawna artykulacja – wbrew pozorom sposób mówienia, artykulacja w śpiewie, prawidłowa praca narządów artykulacyjnych jest czynnikiem, który wpływa nie tylko na fizyczne właściwości dźwięku, ale tworzy nas dźwiękowy wizerunek; wady wymowy, nieprawidłowości dykcyjne, skazy artykulacyjne wpływają nie tylko na to, jak nas odbierają inni, ale także jak my odbieramy siebie i swój głos; w głosie słychać to dokładnie, a praca nad artykulacją potrafi wpłynąć na siłę, jaką mają nasze dźwięki
- zdrowy organizm i narząd głosu – gdy wszystko jest tak, jak być powinno, warunki, w jakich powstaje dźwięk są optymalne, brzmienie głosu jest silne, jest w nim energia, wibracja, przepływ; gdy jakiś element niedomaga, słyszymy i czujemy to w głosie, który traci werwę, może nawet przestać brzmieć; choroby i niedyspozycje odbierają moc, wpływają także fizycznie na falę głosową
Siła, delikatność i prawda
Nie zawsze potrzebujesz dużej siły, krzyku, niskiego dźwięku. Czasem łagodność w głosie, prawda i zgodność dźwięku z tym, co komunikuje ciało potrafi zdziałać więcej.
Silny głos można wyćwiczyć technicznie, ale jeśli tej siły nie odnajdziesz w sobie, to będą tylko puste, głośniejsze dźwięki, pusty krzyk.
Głos jest wibracją. Siła tych wibracji nie zależy tylko od zjawisk fizycznych, które zachodzą w trakcie głosowym. Jest uzależniona także od tego kim jesteś, co masz do powiedzenia, co chcesz przekazać i czy uważasz siebie za osobę, która może i ma prawo to robić.
