Psychocybernetyka
To droga, sposób samodoskonalenia, sterowania własnym działaniem, system komunikowania się z samym sobą.
Jej twórcą jest Maxwell Maltz … chirurg plastyczny, zajmujący się również psychologią. W swojej medycznej karierze spotkał ludzi, którzy w wyniku operacji plastycznych doświadczyli gruntownej przemiany własnej osobowości i podejścia do życia. Jednak znalazły się również osoby, które mimo zewnętrznej przemiany, skorygowania defektu nadal trwały w przekonaniu o swojej brzydocie. Maltz zadał więc sobie pytanie: „jeśli to skalpel czyni takie cuda, dlaczego niektórzy ludzie, mimo, że uzyskali nowe twarze, kurczowo trzymają się swojej starej osobowości”.
Wieloletnie poszukiwania odpowiedzi na to pytanie doprowadziły go do odkrycia, że nasze zachowania, osiągnięcia i wszystko to, co robimy w życiu, są uzależnione od obrazu samego siebie.
Obraz samego siebie
Obraz samego siebie to nasza koncepcja na temat tego, jaką osobą jesteśmy, to nasze „ja”. Jest on fundamentem naszej osobowości, zachowania i doświadczeń. Budują go nasze przekonania o sobie powstające wskutek naszych przeżyć – porażek, sukcesów oraz relacji z innymi ludźmi.
Obraz samego siebie sprawuje kontrolę nad naszą zdolnością osiągania celów. Określa bowiem co możemy, a czego nie zdołamy osiągnąć oraz to, co jest dla nas łatwe, a co trudne. Wpływa także na to, jak będziemy spostrzegani przez innych ludzi.
Nasze zachowanie, sukces/porażka, zdolności, wszystko co, w życiu robimy zawsze są zgodne z takim obrazem siebie, jaki posiadamy. „Zachowujesz się, jak osoba, którą według siebie jesteś”. Jeśli uważasz, że jesteś osobą nieśmiałą, to tak właśnie się zachowujesz i tak właśnie odbierają Cię inni. Dlaczego? Bo Twoje zachowanie, zgodne z Twoim obrazem siebie, jest oczywistym komunikatem dla innych ludzi, którzy tak odbierają Twoją osobę, a co za tym idzie, traktują jak osobę nieśmiałą.
„Skazani” na sukces
Psychocybernetyka twierdzi, że każdy z nas może osiągnąć sukces poprzez odpowiednią modyfikację obrazu samego siebie oraz nastawienie się na sukces i szczęście. Obraz samego siebie programuje nasz umysł na określone działanie (sukces lub porażkę). „Aby naprawdę żyć, to znaczy mieć satysfakcję z życia, musisz mieć adekwatny i realny obraz samego siebie i pozostawać z nim w zgodzie. Musisz siebie zaakceptować. Musisz mieć zdrową samoocenę. Musisz sobie zaufać i uwierzyć w siebie. Musisz być kimś, kogo się nie wstydzisz, kogo możesz swobodnie i twórczo wyrażać, a nie ukrywać czy maskować. Musisz znać siebie (zarówno swoje silne, jak i słabe strony) i uczciwie się oceniać. Twój obraz siebie musi być rozsądnym przybliżeniem „ciebie”; nie może być niczym mniej ani więcej, niż jesteś ty sam. Kiedy ten obraz samego siebie jest bezpieczny, czujesz się dobrze. Kiedy jest zagrożony, odczuwasz niepokój i niepewność. Kiedy jest adekwatny i możesz być z niego dumny – czujesz się pewnie, możesz swobodnie być sobą i wyrażać siebie, wykorzystujesz pełnię swoich możliwości. Kiedy wstydzisz się obrazu samego siebie, starasz się go raczej ukryć niż wyrazić – twoja kreatywność jest zablokowana, zaczynasz być wrogo nastawiony do innych i trudno z tobą wytrzymać.”
Choć trudno w to uwierzyć, wszystko do czego dążymy jest w naszym zasięgu. Posiadamy zdolność odnoszenia sukcesów – wystarczy przyjrzeć się wielu czynnościom, które potrafimy wykonać oraz temu, co już osiągnęliśmy. Upewnia to nas w przekonaniu, że możemy zrealizować każdy kolejny, wyznaczony sobie cel – pod warunkiem, że zaakceptujemy nasz wizerunek samego siebie i nauczymy się go zmieniać wg naszych potrzeb. Dzięki temu zyskamy siłę i pewność siebie potrzebne do wytrwałego osiągania własnych celów.
Zmiana obrazu samego siebie
Nasze możliwości wynikają z tkwiących w naszych umysłach wzorach postępowania oraz w naszym obrazie siebie. Jeśli Twoje przekonania, Twój obraz siebie zakłada, że „słoń nadepnął Ci na ucho”, że „fałszujesz”, to każda próba czystego zaśpiewania dźwięku będzie potwierdzeniem tego przekonania (i nieważne, że w rzeczywistości masz dobry słuch i jesteś w stanie śpiewać czysto). Dzieje się tak dlatego, że Twoje przekonanie nastawia Twój umysł i ciało na to, by zachowanie było zgodne z tym obrazem samego siebie jaki w sobie nosisz – w tym przypadku człowieka, który fałszuje. Dopóki nie zmienisz tego wizerunku, dopóki nie uwierzysz, że prawda jest zupełnie inna, to nieprawdziwe stwierdzenie będzie tłumić Twoje możliwości, będziesz odczuwać jego ciężar i oczywiście fałszować. Ten sam mechanizm działa w każdej innej sytuacji. Jeśli uważasz, że nie potrafisz interesująco mówić, że masz słabą dykcję, że nie potrafisz pokonać lęku przed mówieniem, że jąkasz się, gdy zabierasz głos na forum, to zawsze będzie się tak działo, dopóki nie zmienisz obrazu samego siebie.
Ta zmiana nie jest dotknięciem czarodziejskiej różdżki, ale procesem odkrywania siebie, prawdy, własnych przekonań i zadawania sobie pytań. Potrzebne są nam do tego solidne podstawy, uzasadnienie i przekonanie, że dotychczasowa wizja samego siebie jest niewłaściwa. Do przemiany naszego myślenia i działania konieczne jest również gorące pragnienie, emocje i nasze zaangażowanie. Dzięki silnym myślom i uczuciom nowe przekonania mogą zastąpić stare. Musimy przyznać, że potrzebujemy całkowicie nowego obrazu samego siebie i odczuć, że jest on prawdziwy.
Dzięki tej zmianie możemy dostrzec i uaktywnić tkwiący w nas potencjał. Potencjał dotąd przysłonięty przez niewłaściwy obraz samego siebie – obraz człowieka, któremu nie należy się sukces, który nie jest w stanie osiągnąć tego, do czego dąży, który nie jest tym, kim powinien być.
Możemy realizować cele, od nas zależy, jakie one będą. Musimy świadomie podjąć decyzję i skoncentrować nasze myślenie na tym, co chcemy osiągnąć, a nie na tym, czego nie chcemy. Dzięki temu oszczędzamy energię, którą w całości możemy spożytkować na realizację naszych celów, pozwolić, aby sukces stał się naszym udziałem.
Na podstawie M. Maltz, „Nowa psychocybernetyka”
