Pułapek, w które łatwo wpadamy, w naszym ojczystym języku nie brakuje. Przyjrzyjmy się często występującym trudnościom i uczmy się na błędach swoich i innych.
| Nieprawidłowo | Prawidłowo |
| areobik | aerobik |
| areoplan | aeroplan |
| adres zamieszkania
| miejsce zamieszkania lub adres |
| akwen wodny | zbiornik wodny lub akwen |
| antagonizm kogoś z kimś/czegoś z czymś | antagonizm między kimś a kimś/ czymś a czymś
|
| wzajemny antagonizm | antagonizm (bo słowo to już zakłada wzajemność, wzajemna niechęć) |
| wysnuć argument | wysunąć argument/ wytoczyć argument |
| zakładać coś a priori | przyjmować coś apriori (czyli z góry) |
| badmington, badbignton | badminton – jedyna poprawna forma |
| balsam dla czegoś | balsam na coś/ do czegoś |
| bristol – jeśli mówimy o kawałku sztywnego papieru, to jest to forma niepoprawna | brystol – kawałek sztywnego papieru |
| budżet (wymowa „dż” jak w słowie dżem) | budżet – prawidłowa wymowa bud – żet
|
| rozchodzi się o to… | chodzi o to, że/ by |
| co gorsze ( w znaczeniu jakby tego było jeszcze mało) | co gorsza |
| smolić cholewki do kogoś | smalić cholewki do kogoś |
| cofnąć się do tyłu/ wstecz | cofnąć się (słowo cofnąć oznacza już ruch do tyłu)
|
| w cudzysłowiu | w cudzysłowie |
| czarne na białym | czarno na białym |
| okres (rok, miesiąc, tydzień, chwila) czasu | rok, miesiąc, tydzień, chwila |
| daleki czemuś | daleki od czegoś |
| dekold (błąd wymowy na końcu wyrazu, gdy wypowiadamy końcówkę dźwięcznie) | dekolt |
| dlatego, bo | dlatego, że |
| dochować tajemnicę/ sekret | dochować tajemnicy/ sekretu |
| dogodny dla czegoś | dogodny do czegoś/ na coś |
| doigrać się do czegoś | doigrać się czegoś |
| dołanczać | dołączać |
| zmienić się nie do poznania | zmienić się do niepoznania |
| co dopiero | dopiero co |
| na dworzu | na dworze |
| dysponować kimś | dysponować czymś |
| dystansować się do czegoś, kogoś | dystansować się od / wobec czegoś/ kogoś |
| egzemplifikacja do czegoś/ dla czegoś | egzemplifikacja czegoś |
| egzystencjonalizm | egzystencjalizm |
| fakt autentyczny | fakt (co co zdarzyło się naprawdę) |
| firnamet, firmanent | firmament |
| czerpać całą garścią, garściami | czerpać pełną garścią, pełnymi garściami |
| co inne | co innego |
| są gościami | są gośćmi |
| gwizda | gwiżdże |
| kakało | kakao |
| kakałowy | kakaowy |
| nadstawiać, ugiąć kark | nadstawiać, ugiąć karku |
| kłaść komuś kłody pod nogi | rzucać komuś kłody pod nogi |
| stwarzać kłopoty | przysparzać kłopotów |
| kolejka za czymś | kolejka po coś |
| komformizm, konfornizm | konformizm |
| kruszyć kopię o coś | kruszyć kopie o coś |
| podrażać koszty | zwiększać, podnosić koszty |
| ponieść krzywdę | doznać krzywdy/ cierpieć krzywdę |
| nie ulega kwestii | nie ulega wątpliwości |
| lubiał | lubił |
| polubieć | polubić |
| łąbądź | łabędź |
| mianować kogoś na kogoś | mianować kogoś kimś |
| w ramach możliwości
| w miarę możliwości
|
| nadgnity | nadgniły |
| nadwyżka w czymś | nadwyżka czegoś |
| naigrywać się | naigrawać się |
| za niedługo, zaniedługo | niedługo, niezadługo |
| nienawidzieć | nienawidzić |
| dzwonić, telefonować na numer | dzwonić, telefonować pod numer |
| oglądnąć (tylko w Małopolsce, regionalizm) | obejrzeć |
| odrodzić się na nowo | odrodzić się |
| odzyskać z powrotem | odzyskać |
| okranżać | okrążać |
| najbardziej optymalny | optymalny |
| orginał, orgnialny | oryginał, oryginalny |
| proszę panią | proszę pani |
| pełnioletniość, pełnioletność | pełnoletność, pełnoletniość |
| permamentny | permanentny |
| wywrzeć piętno | wycisnąć piętno, odcisnąć piętno |
| pizzernia | pizzeria |
| poddać się do dymisji | podać się do dymisji |
| poddenerwować kogoś czymś | podenerwować |
| podskoczyć do góry | podskoczyć |
| kłaść, położyć podwaliny pod czymś | kłaść podwaliny po coś, położyć podwaliny czegoś |
| po mojemu | według mnie, moim zdaniem |
| ponieść zwycięstwo | odnieść zwycięstwo, ponieść można klęskę, porażkę |
| ulec poprawie | ulec można tylko pogorszeniu |
| poprawić się na lepsze | poprawić się |
| poszłem | poszedłem |
| póki co | tymczasem, na razie |
| goła prawda | naga prawda |
| po prawo | na prawo, po prawej stronie |
| predystynować | predestynować |
| przedstawiać sobą kogoś, coś | przedstawiać kogoś, coś |
| w radio | Lepiej w radiu |
| remament, renament | remanent |
| rewanż nad kimś | rewanż na kimś |
| końcowy rezultat | rezultat |
| rozumię | rozumiem |
| spełniać rolę | odegrać rolę (pełni się funkcję) |
| roztyty, utyty | nie ma takich słów, mówimy otyły, gruby, puszysty |
| rożno | rożen |
| po równo | równo (w takiej samej ilości) |
| pod rząd | z rzędu |
| schodzić w dół | schodzić |
| skwapliwy w czymś | skwapliwy do czegoś |
| stosunek wobec czegoś | stosunek do czegoś |
| steropian | styropian |
| skiśnięty | skisły |
| swetr | sweter |
| szynszyl | szynszyla |
| ślizgi | śliski |
| umię | umiem |
| upadabniać | upodobnić, upodabniać |
| usatysfakcjonowany z czegoś | usatysfakcjonowany czymś |
| uspakająć | uspokajać, uspokoić |
| użyczać, użyczyć coś | użyczać, użyczyć czegoś |
| przeważająca większość | większość |
| w porównaniu do czegoś | w porównaniu z czymś |
| w każdym bądź razie | w każdym razie |
| ręcami | rękami lub rękoma |
| ssam | ssę |
| widze | widzowie |
| wrócić z powrotem | wrócić |
| wzajemna współpraca | współpraca |
| wszem i wobec | wszem wobec (wszystkim zgromadzonym wokół) |
| wycofać się do tyłu | wycofać się na tyły |
| za wyjątkiem | z wyjątkiem |
| wyklnąć | wykląć |
| wyłanczać | wyłączać |
| Wziaść – błądy dotyczą wymowy tego wyrazu i jego odmiany (wzięłem itp.) | wziąć
ja wziąłem/ wzięłam ty wziąłeś/ wzięłaś on wziął ona wzięła ono wzięło my wzięliśmy/ wzięłyśmy wy wzięliście / wzięłyście oni wzięli one wzięły |
| zamrażarnik | zamrażalnik |
| zaniechać coś | zaniechać czegoś |
| zaokranglać | zaokrąglać |
| rób co się rzewnie podoba | rób co ci się żywnie podoba |
Opracowanie na podstawie Słownika poprawnej polszczyzny (PWN), „Polski bez błędów” (M. Tytuła, M. Łosiak), „Polszczyzna płata nam figle” (red. J. Podracki)
