Ze względu na pełnione funkcje wyróżniamy takie części narządu głosowego jak: część motoryczna, część głosotwórcza i część rezonacyjno- artykulacyjna.
CZĘŚĆ MOTORYCZNA
Obejmuje narządy i mięśnie oddechowe biorące udział w oddychaniu.
Jej funkcje związane są z zapewnieniem odpowiedniego strumienia powietrza, który jest konieczny do wytworzenia głosu.
CZĘŚĆ GŁOSOTWÓRCZA
To tzw. aparat fonacyjny. W jego skład wchodzi krtań ze znajdującymi się w niej strunami głosowymi, mięśniami głosowymi oraz system nerwów krtaniowych.
Część głosotwórcza odpowiada za fonację, czyli wytworzenie fali dźwiękowej.
Jej działanie powoduje powstanie tonu podstawowego, który przy pomocy artykulatorów i rezonatorów jest przekształcany w dźwięk artykułowany.
CZĘŚĆ REZONACYJNO-ARTYKULACYJNA
Obejmuje przestrzenie rezonacyjne oraz narządy biorące udział w procesie artykulacji.
Jej rola polega na wzmocnieniu dźwięku wytworzonego w krtani i przekształceniu go w dźwięk mowy, dźwięk artykułowany, zrozumiały dla otoczenia.
Oprócz tego, że odpowiada za formowanie głosek, kształtuje również- poprzez system rezonatorów – barwę wytwarzanego głosu.
Częścią tego układu, która jest jednocześnie samodzielnym narządem, jest narząd słuchu.
Jest on organem nadzorczym. Kontroluje słuchowo mowę i śpiew. Odpowiada za odbiór i doprowadzanie do kory mózgowej odpowiednich sygnałów dźwiękowych, dzięki czemu możemy kontrolować i wpływać na wydawane dźwięki.
Według innego podziału, narząd głosu tworzą powiązane w całość: część obwodowa i część centralna.
CZĘŚĆ OBWODOWA (efektory obwodowe)
Elementy tworzące część obwodową pełnią funkcje wykonawcze, tzn. że wykonują czynności zgodnie z sygnałami przesłanymi przez centralny układ nerwowy i są przez nie sterowane.
Część ta składa się z:
- krtani, czyli generatora dźwięku
- klatki piersiowej, płuc, oskrzeli i tchawicy- narządów odpowiedzialnych za dostarczanie powietrza (w szerszym ujęciu to również układ mięśniowy klatki piersiowej, jamy brzusznej, szyi i grzbietu mający znaczenie dla oddychania)
- rezonatorów i narządów artykulacyjnych wzmacniających i kształtujących dźwięk krtaniowy- tj. przedsionka krtani, gardła, jamy ustnej, jamy nosowej i zatok, język, wargi, żuchwa, szczęka górna, podniebienie twarde i miękkie, języczek podniebienny, policzki
CZĘŚĆ CENTRALNA (analizator ośrodkowy)
To ośrodki mózgowe umiejscowione w różnych częściach kory mózgowej.
Są one powiązane z narządem słuchu i pełnią funkcję nadzorczą, sterującą w odniesieniu do efektorów.
Odbierają one bodźce z obwodu głównie za pomocą czucia głębokiego i powierzchniowego przez zakończenia nerwowe znajdujące się w mięśniach i błonach śluzowych narządu głosowego. Istotne są zwłaszcza pola czuciowe znajdujące się w śluzówce w okolicy poniżej głośni oraz w różnych miejscach skóry i błony śluzowej.
Analizator korowy głosu znajduje sie w korze mózgowej płatów czołowych.
Ośrodki korowe głosu za pomocą połączeń nerwowych, łączą się z:
- ośrodkami czuciowymi mowy
- ośrodkami ruchowymi mowy
- ośrodkami słuchu
- ośrodkami oddychania
Połączenie to umożliwia ścisłe współdziałanie głosu, słuchu i oddychania.
Ośrodki mózgowe związane z różnymi narządami współdziałają w wytwarzaniu głosu i mowy pod kontrolą analizatora kinestetycznego i słuchowego.
